مالکیت لالجین
- چهار دانگ از لالجین به سالارخزاعی، خانِ لالجین تعلق داشته و دو دانگ دیگر از آنِ نصرتالملک علیخان پسر رستمخانقراگُزلو بودهاست. نصرتالملک این دو دانگ را مهریه همسرش زبیده قرار داد و زبیدهخاتون (دختر فتحعلی شاه قاجار که به نوشته مؤلف تاریخ مفصل همدان متخلص به جهان قاجار، ادیبه شاعره عارفه عابده بود و تا سال ۱۳۰۴ هجریقمری زنده بودهاست، یک سوم قریه لالجین را بابت مهریه و صداق شرعی مالک بوده که همسرش نصرتالملک علیخانبنرستمخانقراگُزلو پدر حسامالملک حسینخانقراگُزلو قرار داده بود.
- امروزه دو دانگ املاک و زمینهای زراعی واقع در هر نقطه از شهر (بنا بر ادعای اداره اوقاف)موقوفه به شمار میرود و این امر موجب مشکلات متعدد برای اهالی لالجین بودهاست. گر چه مسئولین اداره اوقاف تاکنون مستندات و مدارکی معتبر مبنی بر موقوفه بودن املاک لالجین (که مورد تأیید مراجع قانونی باشد) به اهالی لالجین ارائه نکردهاند. از این رو در اجرای امور خویش با مشکل مواجهند.
پیشینه
میگویند لالجین دو بار ویران شدهاست: نخست در تاختوتاز مغولان و دیگر در یورش وحشیانه افغانها. مسلماً این دیار همانند دیگر شهرها و روستاهای همدان بیشتر از دو بار هدف چپاول و ویرانی بودهاست. بنا بر نوشته راوندی خوارزمشاه در سال ۵۹۰ ه.ق به دارالملک همدان رسید و عراقیان را که در همدان استقرار یافته بودند، خوار و خاکسار داشت... و آثار آبادانی نگذاشت و لشکر از دهات خاک برگرفتند و در میان دیزج و قاسمآباد کوشکها بنا کردند. در جلد دوم مروجالذهب نیز از کشتار و ویرانی وحشیانه مرداویج بن زیار یاد شدهاست. یورش وحشیانه افغانها به سرکردگی محمودافغان از رؤسای طایفه غلجایی که در اواخر حکومت صفویه به شهرهای بزرگ و کوچک ایران همچون اصفهان، قزوین و کاشان تاخته، به کشتار و چپاول مردم پرداختند، از موارد دیگر ویرانگرتر بوده است؛ چون هنوز کلمات اوغان (افغان) و اُزبک در ذهن سالخوردگان تداعی ترس را به همراه دارد.