آب و هوا
در این ناحیه بجز ایستگاه باران سنجی هیچ ایستگاه مستقل وجود ندارد و با توجه به اینکه ناحیه مذکور بین دو ایستگاه هواشناسی سینوپتیک فرودگاه همدان در جنوب و پایگاه نوژه در شمال غربی واقع شده که در فاصلهای اندک از بخش واقعند و از نظر ارتفاع با بخش لالجین اختلاف ندارند، آب و هوای آن با استفاده از دادههای این دو ایستگاه در خصوص عناصر اقلیمی بررسی میشود: دما: محاسبه میانگین ماهانه و سالانه دمای هوا در دو ایستگاه برگزیده منطقه همدان به درجه سانتی گراد برای دوره بیست ساله (۱۳۶۲-۱۳۴۳) دیماه با متوسط دمای ۵- درجه سانتی گراد، سردترین و تیرماه با متوسط دمای ۲۴ درجه سانتی گراد، گرم ترین ماههای سال به شمار میروند. میانگین دمای سالانه در هر دو ایستگاه رقمِ تقریباً یکسان ۵/۱۰ را نشان میدهد. میانگین سالانه حداکثر و حداقل دما به ترتیب ۱۹ و ۵/۲ درجه سانتی گراد در دو ایستگاه است. حداکثر و حداقل مطلق دما در دو ایستگاه به ترتیب ۴۰ و ۵/۳۴- درجه سانتی گراد به ثبت رسیدهاست. تعداد ایام یخبندان در دو ایستگاه۳/۱۳۶ روز (۵/۴ ماه) گزارش شدهاست. ماههای یخبندان از آذر تا فروردین ادامه دارد.
منابع آب
گر چه رودهای متعدد در دشت سیمینه رود جاری است و موجب توسعه کشاورزی این دشت شدهاست، بخش لالجین از نظر آبهای سطحی فقیر است. لالجین در دشتی نسبتاً هموار و بین دو رودخانه فصلی یکّهچای و قوریچای واقع است. رودخانه فصلی یکه چای که از کوههای خلیل کرد و بهادربیگ نشأت میگیرد، معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهاری جاری است و در تابستان کاملاً خشک است. چون بستر این رودخانه بسیار پایین تر از سطح دشت لالجین است، چنانکه باید نمیتوان از آن در کشاورزی استفاده کرد. در برخی از نقاط سدهای سیمانی و خاکی سطح آب رودخانه را بالا آوردهاند و کشاورزان با جدا کردن نهرها از آب آن در آبیاری زمینهای خود بهره میبرند. پیش از این مسیر رودخانه به نظر جنگلی از درختان صنوبر، تبریزی، بید و سپیدار بود؛ اما در سالهای اخیر بسیاری از درختزارها در مجاورت رودخانه و نقاط دیگر منطقه از بین رفته و عمدتاً به کشتزارهای سیب زمینی تبدیل شدهاند.
طبق مطالعات مهندسین مشاور آب و خاک در بررسی وضعیت آبهای زیرزمینی منطقه بهار و لالجین پتانسیل بهره برداری و توسعه سفره آبهای زیرزمینی منطقه تا بیش از ۴۰میلیون متر مکعب است. بر این اساس منطقه مذکور از نظر منابع آب زیرزمینی بسیار غنی است. اهالی این ناحیه از همدان از سال ۱۳۴۵ احداث چاههای عمیق و نیمه عمیق را شروع کردهاند. - زمینهای زراعی این منطقه از همدان اغلب به کشت گندم، جو، صیفیجات، چغندر، سیبزمینی و سیر اختصاص دارد و آب مورد نیاز کشتزارها و باغهای انگور اطراف شهر از طریق موتورهای آب تأمین میگردد. پیش از این زارعان با آب کاریزها، چشمهها و دو رودخانه فصلی یکّهچای و قوریچای (در ماههای ابتدای سال) مزارع و باغات را آبیاری میکردند. هنوز هم در میان زمینهای کشاورزی شمال و شمالغربی شهر قناتهایی به چشم میخورد که به روایت سالخوردگان شهر به دست شیخعلیخان یکی از کارگزاران شاهعباسصفوی(؟) احداث گردیدهاست. قبلاً یکی از مظهرهای اصلی این قناتها در مجاورت مزار شهدای شهر قرار داشت؛ اما سالهاست که به سبب بیتوجهی به لایروبی و مرمت قناتها آب این مظهر - که به دهانه یا گُز معروف بود- خشک شدهاست.